Vorige week kwamen onderzoekbureaus ECN en PBL met de ‘Quickscan emissiereductie 2020’, een rapport dat in de media werd afgeschoten als ‘broddelwerk’. Zelfs de opdrachtgevende minister haastte zich afstand te nemen. Toch vormt de studie een bruikbare verlanglijst om méér te doen aan CO2-reductie, stelt Siebe Schootstra van Energiebusiness.nl

De Telegraaf sprong afgelopen week als een van de eersten op de commotie die zou zijn ontstaan op het Ministerie van Infrastructuur, vanwege een rapportage van onderzoeksbureaus ECN en PBL.

Het rapport, met de titel ‘Quick scan mogelijke aanvullende maatregelen emissiereductie 2020 ten behoeve van Urgenda klimaatzaak’, zou gebaseerd zijn op achterhaalde cijfers. Ambtenaren noemen het ‘een haastklus’ en ‘broddelwerk’, zo schreef De Telegraaf.

Boodschapper aan de schandpaal genageld

De Telegraaf citeert handenwrijvend een ambtenaar: “Het is geen coherent onderzoek. ECN en PBL hebben wat laatjes opengetrokken met verouderde input.” De ambtenaar vermoedt dat het rapport snel in een la zal verdwijnen. Staatssecretaris Mansveld van Milieu liet haastig weten: “We nemen kennis van deze suggestie die is aangedragen door PBL en ECN. Ze zeggen zelf dat ze een heleboel dingen buiten beschouwing hebben gelaten. Het steunt het kabinet in de gedachte dat er naar de CO2-reductie nader onderzoek moet worden gedaan.”

Mansveld toonde in haar reactie weinig ruggengraat en de roep voor meer onderzoek is de typische politieke dooddoener in de door lobbygroep Urgenda aangezwengelde discussie over het tempo van de reductie van broeikasgassen. Het was beter geweest de inleiding op het rapport te lezen, op het voorblad afgedrukt nota bene, waarin de samenstellers schrijven: “Deze quickscan omvat geen nieuw onderzoek, maar is gebaseerd op direct voorhanden kennis van ECN- en PBL deskundigen.”

Dit wordt ook uitgelegd door Pieter Boot, hoofd Klimaat van het Planbureau voor de Leefomgeving: "Het is een quickscan, niet meer dan dat. Dat staat er ook op. De marges die we noemen zijn wel degelijk accuraat." In die zin vormt het rapport en de daarin opgenomen lijst van mogelijke maatregelen een prima verlanglijst voor snel in te voeren beleid.

ECN en PBL hebben gepoogd te becijferen welke aanvullende maatregelen nodig zijn om de in de klimaatzaak afgedwongen doelstelling van 25 procent reductie van binnenlandse broeikasgassen in 2020 te realiseren. Staand beleid is onvoldoende en komt hopelijk uit op 18 procent. Dan is een extra reductie van 16 megaton CO2 benodigd. Hieronder de samenvatting van het verlanglijstje.

1. ‘Sluit alle kolencentrales’

Het rapport noemt emissiebeperking bij kolencentrales door bijstook van biomassa, afvang en opslag van CO2, en vervanging door gascentrales als eerste optie, samen goed voor 5 megaton (CO2-equivalenten). In juni liet topman Arnoud Kamerbeek van energiebedrijf Delta al weten voorstander te zijn van het volledig sluiten van álle kolengestookte centrales. Sluiting van een deel van de centrales was al voorzien in het Energieakkoord, maar dat besluit werd later teruggedraaid door Minister Kamp van Economische Zaken. Je kunt ECN en PBL dus moeilijk verwijten met onzin te komen.

2. Kilometerheffing

Een tweede grote slag heeft volgens ECN en PBL te maken met kilometerbeprijzing en het aanpassen van de maximumsnelheid. Het ‘K-woord’ is samen met het VVD-troetelkindje van de maximumsnelheid de belangrijkste reden voor alle commotie rond het rapport. Toch is de potentiële reductie van CO2 in de transportsector volgens het rapport het grootste: maar liefst 6 megaton zou hier te besparen zijn. Die omvang is op zich al voldoende reden om verder te kijken.

3. Industrie aan zet

De derde grote klap die gemaakt kan worden, betreft de industrie: verantwoordelijk voor bijna de helft van het nationale energieverbruik, zo schreef ondernemersorganisatie FME vorige week nog op Energiebusiness.nl. Het rapport becijfert een reductie van 2 megaton en dat lijkt niet veel. Alleen al door stimulering van energiebesparing, te financieren uit een revolverend fonds, zo stelt het rapport voor, kan 1 megaton reductie bereikt worden. Energiebesparing in de industrie is business, vanwege de samenhangende kostenbesparingen op energie-inkoop.

4. Energie-efficiëntie gebouwde omgeving

Nog 2 megaton is te halen uit een verbeterde energie-efficiëntie in gebouwen van handel, diensten en overheid en de bestaande woningvoorraad. Het verbeteren van de energieprestatie in gebouwen is óók business, en als de overheid de juiste randvoorwaarden inricht, zou de markt tot veel grotere resultaten in staat zijn. Zo veel zegt ook voorman Bram Adema van adviesbureau CFP op EnergieVastgoed.

5. Landbouw mag ook bijdrage leveren

Methaanreductie in de landbouw door mestvergisting is een mes dat aan twee kanten snijdt. De productie van biogas in Nederland blijft achter en door grootschalig in te zetten op mestvergisting is daar een inhaalslag mogelijk. De bijdrage in de reductie van broeikasgassen becijferen onderzoeksburaus ECN en PBL op 1 megaton.

Waarschuwing aan beleidsmakers

In plaats van de quickscan af te schieten, mogen beleidsmakers zich achter de oren krabben. Het rapport zegt: "Er zijn in principe genoeg technische maatregelen beschikbaar voor een extra reductie. Om uiteenlopende redenen is het echter een enorme uitdaging om de benodigde 15 megaton daadwerkelijk te realiseren. Met name de korte termijn tot 2020 maakt het lastig: snelle reductie vereist maximale vaart in de besluitvorming en effectieve invoering van het extra beleid."

Om dat nog wat scherper neer te zetten, schrijft het rapport in de inleiding: ‘We hebben ook een ruwe schatting gemaakt van wat nog praktisch mogelijk is als over de hele linie een jaar vertraging in de besluitvorming optreedt. Onze schatting komt bij een dergelijke vertraging uit op ongeveer 13 Mton CO2-eq. In dat geval is de vereiste emissiereductie niet meer haalbaar. Om de 25% reductie te halen, is het dus noodzaak niet te wachten met extra maatregelen."

Siebe Schootstra is hoofdredacteur van de sites EnergieBusiness.nl, EnergieOverheid.nl en EnergieVastgoed.nl.